Ý Nghĩa Trong Mâm Ngũ Quả Trong Văn Hóa Ba Miền

I - Mâm Ngủ Quả Miền Bắc.

Người Miền Bắc bày mâm ngũ quả theo thuyết ngũ hành trong văn hóa đông dương là vạn vật dung hòa cùng trời đất. Vì thế, mâm ngũ quả cũng phối theo 5 màu: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng. Cách bày trí, sắp xếp màu sắc từng loại quả xen kẽ với nhau để đẹp mắt, hợp phong thủy ngày Tết, tuy không câu nệ nhiều hay ít, nhưng mọi người đều sắm đủ lễ, đủ loại, hoa quả phải thuận theo ý nghĩa để bày cúng.

Mâm ngũ quả Miền Bắc thường có 5 loại: chuối, bưởi, đào, hồng, quýt.

Cách trình bày truyền thống là: chuối ở dưới cùng, đỡ lấy toàn bộ các loại quả khác. Chính giữa là quả bưởi hoặc phật thủ vàng. Các loại quả bày xung quanh. Những chỗ còn trống cài xen kẽ quýt vàng, táo xanh, hoặc những quả ớt chín đỏ.

Do hoa quả, trái cây ngày càng đa dạng nên mâm ngũ quả ngày càng phong phú hơn.

II - Mâm Ngũ Quả Miền trung.

Khúc ruột Miền Trung nghèo khó, đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt, ít hoa quả nên người dân nơi đây cũng không câu nệ hình thức, ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết, chủ yếu là có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên. Bởi thế, mâm ngũ quả mỗi nhà lại khác nhau, quả gì cũng được, miễn là tươi ngon.

Các loại quả thường thấy là: thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, cam, quýt,...

III - Mâm Ngũ Quả Miền Nam.

Người Miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn " Cầu sung vừa đủ xài " ước mong năm mới đầy đủ, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra còn có thêm quả thơm với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dứa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu mai mắn.

Mâm ngũ quả Miền Nam thể hiện rõ tính bình dị, dân dã và hóm hỉnh. Mỗi người một cuộc sống và mong muốn khác nhau, biết nào là " đủ " , nhưng ai cũng cần đủ mà thôi.

Người miền Nam kỵ cúng một số quả, vì theo phát âm tên gọi mang ý nghĩa không tốt như:

Chuối: chúi nhủi, làm ăn không phất lên được.

Lê, táo ( bom ): Lê lếch, đổ bể, dễ thất bại.

Cam, quýt: Quýt làm cam chịu.

Mâm ngũ quả ngày tết là nét văn hóa đặc trưng của người Việt, dù có khác nhau giữa các vùng miền nhưng trên hết đều thể hiện sự thành kính hướng về nguồn cội, tổ tiên và ước mong một năm mới an khang, hạnh phúc và đầy đủ.

IV - Ý Nghĩa Của Từng Loại Quả.

Chuối: tượng trưng cho con cháu xum vầy, quây quần, đầm ấm, hứng lấy may mắn, bao bọc và chở che.

Phật thủ: bàn tay phật che chở cho cả gia đình.

Bưởi: Mong muốn an khang, thịnh vượng.

Quả lê hoặc dưa lê: Tượng trưng cho sự thành đạt thăng tiến.

Cam, quýt: Tượng trưng cho sự thành đạt.

Lựu: Nhiều hạt, tượng trưng cho con đàng cháu đống.

Đào: Thể hiện sự thăng tiến.

Táo: phú quý, giàu sang.

Thanh Long: rồng mây hội tụ, thể hiện sự phát tài, phát lộc.

Dưa hấu: căng tròn, mát lành, hứa hẹn cho sự ngọt ngào, may mắn.

Quả trứng gà: Lộc trời cho.

Sung: Gắn với biểu tượng sung mãn, sức khỏe và tiền bạc.

Đu đủ: Thịnh vượng, đầy đủ.

Xoài: Cầu mong cho việc tiêu xài không thiếu thốn.